Covid-19 pandemisi tüm bir dünya sisteminin, tüm kurumlarıyla ona doğrudan bağlı sağlık sistemlerinin ve araştırma önceliklerinin açmazlarının yanı sıra buna temel oluşturan üretim tarzının anarşik doğasıyla koşullanan toplumsal tasavvurları, algıları ve refleksleri çok daha açık bir şekilde gün yüzüne çıkaran bir işleve sahip. Bu reflekslerin önemli sayılabilecek bir kısmı kendini, pandemi, aşı ya da hastalığın teşhisinde kullanılan yöntem karşıtlığıyla kendini gösteriyor. Burada tek tek bireylerin bilimle ilişkilenmesini, teknik konulardaki doğal sayılabilecek bilgisizliğini, tutarsız çıkarımlarını vb içeren ama hepsini kendi potasında eriterek aşan bir toplumsal dürtü söz konusu.
Buna göre pandemi kabaca, küreselcilerin, bir takım çıkar örgütlerinin, ilaç şirketlerinin, açgözlü girişimcilerin, Batı’nın vs yeni bir dünya düzeni kurmak, içinde bulunduğu krizi aşmak, yeni kar yöntemleri bulmak, insanları kontrol etmek gibi saiklerle köpürttüğü bir balondur. Var olan durumu bu kötü amaçlara yönelik olarak daha korkunç göstermek için kullanılan teşhis yöntemi bilerek yanlış seçilmiştir. Otopsi yapılmamakta, raporlar gizlenmekte ve ölüm nedenleri başka olduğu halde Covid-19 diye kaydedilmektedir. Çok ucuz ilaçlarla tedavi edilebilecek bir hastalıkken aşı üreticilerine para kazandırmak üzere bilerek bu tedavi yöntemleri hasıraltı edilmektedir. Aşılarda çip vardır ya da kolunuza metal parayı yapıştıracak denli güçlü bir mıknatıslama özelliği söz konusudur. Çoğumuzun aşina olduğu bu listeyi uzatmak mümkün fakat buradaki itiraz gerekçeleri arasında özel şirketler, kar amacıyla hareket etme, dünya düzeni gibi ifadeler kabaca ortak bir payda olarak öne çıkıyor.
Tozun dumana karıştığı bir atmosferde bilim insanları, hekimler bu “cehalet” pandemisini teknik, bilimsel bilgi vb. bakımdan göğüslemeye çalışıp yanıtlar yetiştirirken kapitalizmin başat bileşenleriyle tariflenen bir toplumsal duruma duyulan tepkinin bir anlamda tüm işleyişiyle kapitalizme olan bir güvensizlik semptomu olarak ortaya çıktığı gözden kaçıyor olabilir. Sınıfsal çelişkilerin açık sonuçlarının, bu sonuçların müsebbibine değil de milliyetçiliğe, yabancı düşmanlığına, ırkçılığa vb. tahvil edilmesine benzer şekilde kapitalist sistemin aktörlerine duyulan güvensizlik bu kez insanlığın tarihsel ve ortak bilgi birikimine, bilimsel üretimine düşmanlığa tahvil oluyor.
Yaşamın her alanına ilişkin üretim ve tüketim sürecinde doğal kabul edilen, rasyonel bulunan, hatta insanın doğasına en uygun biçim olarak da kutsanan özel girişimcilik, kar güdüsü, özel sermaye gibi kapitalizme içkin bileşenlerin görece ani ve kompakt bir şekilde doğrudan sağlığı tehdit eder hale gelen bir hastalık durumunda bir şikâyet unsuru haline gelmesi ilginçtir. Burada belirgin ve açık bir sınıfsal bilinç bulmak pek kolay değil elbette ama bu sefer öfkenin muhatapları Bill Gates vb. bazı girişimciler, ortaklıklar, vakıflardır. Binlerce yıldır sayısız kez gerçekleşmiş salgınlardan birinde kapitalizmin aktörlerinin aşı, ilaç ve diğer ekipmanların üretimine, dağıtımına dâhil olarak buradan nemalanmak üzere harekete geçmelerinde şaşılacak bir şey yoktur. Fakat burada sonuç, sebep olarak görülecek şekilde bir tür baş aşağı bakış söz konusudur. Görece uzun bir zaman sürecine yayılan, toplam gelirin günbegün sermaye sınıfının elinde birikmesi, reel ücretlerin gerilemesi, beyaz yakalının mavi yakalıya karışması ya da giderek bir kredi bağımlısına dönüşülmesi çok rasyonel bulunan sistem ve onun aktörlerinin davranışlarıyla pek ilişkilendirilmez ama salgın, aşı, test tam da bu aktörlerin girişimlerinin bir manipülasyonu olarak kodlanmıştır ve bu algı yerleşiklik kazanmaktadır.
Kuşkusuz bu pandemi karşıtlığında gericiliğin taşıyıcısı, üreticisi haline gelenle, bu yaklaşımın yukarıdaki nedenlerle alıcısı olanı ayırt etmek kolay değildir. Arada geçişkenlikler, girift ilişkilenmeler söz konusudur. Fakat buradan insanların kuşkularını sorunun kaynağına tahvil edecek bir ideolojik mücadele yaklaşımı ve vurgusu çıkarmak önemlidir. FDA’in ya da CDC’nin Bill Gates aşı ya da test kiti üretimine el atacağı için bir takım prosedür değişiklikleri yaptığını mı düşünüyorsunuz? Öyleyse size özel girişimcileri kamu yararını hiçe sayacak kadar güçlü kıldığını düşündüren sistem hangi sistemdir? Çok daha ucuz bazı ilaçların aslında pandemiyi çözebileceğini düşünüyorsanız bunları hasıraltı eden ilaç tekellerini bunu yapmaya muktedir kılan piyasa ilişkilerini kutsayan sistem hangisidir? Dünyanın pek çok ülkesine dağılmış türlü inanca, ideolojiye sahip bilim insanlarının küreselcilerin “adamı” olduğunu düşünüyorsanız bilim insanlarının daha çok kazanmak için şirketlerin basit bir aparatı olabileceği inancına yol açan sistem hangi “rasyonel” sistemdir? Aşıyla deri altına çip yerleştirildiğine inanıyorsanız 2018 yılında İngiltere ve Amerika’da işçilerin deri altına çip yerleştiren özel şirketler insan doğasının hangi özelliğine uygun iş yapmışlardır?
Pandemi, çok silik, belli belirsiz, farklı yönlere savrulacak bir şekilde de olsa toplumun maddi üretici güçlerinin şimdiye kadar içinde hareket ettikleri mevcut üretim ilişkilerine, ya da bunların hukuksal ifadesinden başka bir şey olmayan mülkiyet ilişkilerine şu ya da bu oranda ters düştüğüne ilişkin sinyalleri de görünür kılmaktadır. Pandemi ya da aşı karşıtlığıyla bilimsel mücadelenin yanı sıra bu durumu vurgulamanın ideolojik bakımdan önemi de dikkate alınmalıdır.