Hazırlayan: Deniz Burak Bayrak

SOYTARI ÇİÇEKLERİ – OSAMU DAZAİ

Yozo Oba, sevgilisi Sono’yla birlikte Kamakura’da denize atlayarak intihar eder. Sevgilisi ölür, Yozo ise balıkçılar tarafından kurtarılır ve deniz kenarındaki bir sanatoryuma yatırılır. Vaktini diğer hastalarla, ziyarete gelen dostlarıyla ve hemşiresiyle geçirirken herkes Yozo için neşeli, hatta soytarıca bir atmosfer yaratmaya çalışır. Yozo ise hatalarla dolu geçmişini, Sono’yu ve umutsuz geleceğini düşünmektedir. 20. yüzyıl Japon edebiyatının önde gelen yazarlarından, sıra dışı hayatıyla da meşhur Osamu Dazai otobiyografik öğeler taşıyan Soytarı Çiçekleri’ni ikinci intihar denemesinden sonra, 1935 yılında yayımladı. Dazai’nin yer yer dördüncü duvarı yıkarak okura birebir seslendiği kısa roman, yazarın İnsanlığımı Yitirirken’in başkarakteri Yozo Oba’yla ilgili kaleme aldığı ilk eser.

KÜNYE: Soytarı Çiçekleri, Osamu Dazai, çeviren: Zeynep Ebru Okyar, İthaki Yayınları, 2023, 80 sayfa.

ÇOCUKLUK DEFTERLERİ – NORAH LANGE

Norah Lange’nin Arjantin kırsalı ve Buenos Aires’te ailesiyle geçirdiği çocukluk ve ilkgençliğinden kâh dokunaklı kâh özlem dolu kesitler içeren Çocukluk Defterleri yazarın kişiliğini biçimlendiren bir geçmişi yansıttığı gibi 20. yüzyıl başı Arjantin toplumundaki yaşama ve cinsiyet rollerine dair de incelikli gözlemler sunar. Çocuklara özgü bir masumiyet ve yaratıcılığı belleğin gücüyle buluşturan Çocukluk Defterleri her devirden okurun özdeşlik kurabileceği bir anlatı.

KÜNYE: Çocukluk Defterleri, Norah Lange, çeviren: Havva Mutlu, Can Yayınları, 2023, 192 sayfa.

KÜÇÜK TRAMPETÇİ KIZ - JOHN LE CARRÉ

Mikonos sahilinde radikal görüşlü arkadaşlarıyla tatil yapan tiyatro oyuncusu güzeller güzeli Charlie, son derece yakışıklı bir Doğu Akdeniz erkeği olan Joseph’le tanıştığında, onun özel biri olduğunu çok geçmeden anlar: Joseph, şiddet dozunu gitgide artıran bir terör şebekesini ortaya çıkarmak isteyen İsrail İstihbaratı adına Charlie’yi cezbederek büyüleyici bir ajana dönüştürmek niyetindedir. “Gerçeğin tiyatrosu”nda hayatının rolünü oynayacak olan Charlie, hem uluslararası politikanın hem de kendi benliğinin şeytanlarıyla bir ölüm kalım savaşına girişecektir. Sinema ve dizi uyarlamalarıyla ses getiren Küçük Trampetçi Kız, John Le Carré’nin ustalıklı kaleminden, karakterlerinin duygularını ve politik görüşlerini katman katman soyup onları yeniden bambaşka kılıklara büründüren, kimin kimi manipüle ettiğinin kolay kolay anlaşılamayacağı muazzam bir casusluk romanı. Terörizmin ve İsrail-Filistin çatışmasının tarihine de objektif bir dille değinen yazarın belki de en siyasi yapıtı.

KÜNYE: Küçük Trampetçi Kız, John Le Carré, çeviren: Gülgün Bayata, Sia Kitap, 2023, 536 sayfa.

KESTİRMELER VE KISA HİKÂYELER – UMBERTO SABA

Kestirmeler ve Kısa Hikâyeler, Saba’nın “yazın dünyası”nın geniş coğrafyasını tüm şifreleriyle ortaya koyuyor. Çağının tanığı bir yazar olarak faşizme, Mussolini’ye, Hitler’e, toplama kamplarına da değiniyor, Leopardi, Manzini, Dante, Ungaretti gibi İtalyan edebiyatının adlarına da yer veriyor. Gündelik hayattan sahneler de aktarıyor, kendi serüveninden çıkarımlarda da bulunuyor. Kısa hikâyeler de yazıyor. Ama en çok okuruyla “konuşuyor”. Üzerine kitaplar yazılacak edebiyat tartışmalarını “bir paragrafta” sonlandırıyor. Nietzsche’den başlattığı “kestirmelerin soy kütüğünü” Freud ile tamamlıyor.

KÜNYE: Kestirmeler ve Kısa Hikâyeler, Umberto Saba, çevirenler: Sema Baykal, Berna Hasan, Kırmızı Kedi Yayınevi, 2023, 200 sayfa.

TEKİNSİZ BÖLGE – GARY PHILLIPS

Evsizliğin, politik yozlaşmanın ve kentsel dönüşümün potansiyel etkilerini derinlemesine inceleyen Tekinsiz Bölge, yarı-evsiz bir Vietnam gazisi olan Magrady’nin Skid Row dolaylarında kayıplara karışan yürüme engelli dostunu arayışını anlatan noir bir kısa hikâye. Arkadaşının riskli işlere bulaşmış olabileceğini düşünen Magrady, macerası boyunca agresif topluluk organizatörleriyle, gözü kara bir polisle, savaşın can yakıcı anılarıyla, seksi bir kadınla, büyülü bir kafatasıyla, uyuşturucu kültürüyle ve gece yarısı gelen acılı patates kızartması krizleriyle karşı karşıya kalır. Toplum; gelişen ve zenginleşen Los Angeles’ın göbeğindeki büyük, parlak binaların ışıltılarıyla büyülenmişken Phillips, göz ardı ettiğimiz insanların yaşam koşullarını gözler önüne serer.

KÜNYE: Tekinsiz Bölge, Gary Phillips, çeviren: Aslı Araboğlu, Ayrıntı Yayınları, 2023, 192 sayfa.

KIRILGAN UMUT – AYŞE PARLA

Doğu Bloku’nun çöküşünden sonra, ekonomik sebeplerle Türkiye’ye göç etmeyi seçen Bulgaristanlı göçmenlerin deneyimlerini yansıtan Parla, onların makbullük hiyerarşisi içindeki yerine bakıyor ve devletin bu hiyerarşiyi var eden kriterlerine dikkatimizi çekiyor. Umudun ve güvencesizliğin ontolojisine eğilirken göçmenlerin kendi sesine, sözüne yer veren Kırılgan Umut, hem farklı göçmenlik kategorileri hem de aidiyet hissi üstüne düşünmek için yeni bir zemin, incelikli bir bakış açısı sunuyor.

KÜNYE: Kırılgan Umut, Ayşe Parla, İletişim Yayınları, 2023, 312 sayfa.

BÜYÜK MÜBADELE – KEMAL ARI

1919-1922 tarihleri arasında yaşanan Milli Mücadele’nin kazanılmasının ardından Anadolu’daki Rumların bir kısmı Yunan ordusu ile birlikte yaşadıkları toprakları terk etmeye başladı. Lozan Barış Konferansı toplandığında nüfus değişimi (mübadele) konusu ivedi olarak gündeme geldi ve Türkiye ve Yunanistan, savaş sonrası ortaya çıkan azınlık sorunlarının bir nüfus mübadelesi ile çözülmesini kabul etti. Komisyonların tartışmalı konularda uzlaşma sağlamasıyla, 30 Ocak 1923 günü Türk ve Rum Nüfus Mübadelesi’ne İlişkin Sözleşme ve Protokol imzalandı. Mübadele zorunlu olacak ve İstanbul dışında yaşayan Rum Ortodoks Türk uyruklular ile Batı Trakya dışında yaşayan Müslüman Yunan uyrukluları kapsayacaktı. Prof. Dr. Kemal Arı bu çalışmasıyla, Türk-Yunan Savaşı’nın hemen sonrasında gerçekleştirilen mübadelenin 100. yılında, ağırlıkla Türkiye’ye zorunlu göç ile göçe ilişkin sorunları doğrudan yaşamış insanlara, toplumsal oluşumlara ve bu oluşumların siyasal düzeyde yansımalarına odaklanıyor.

KÜNYE: Büyük Mübadele, Kemal Arı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2023, 392 sayfa.

DEVLET OPERASI’NIN KURULUŞ ÖYKÜSÜ – MURAT KATOĞLU

Devlet Opera ve Balesi tam bir ‘Cumhuriyet Kurumu’dur. İcracı sanatçıları, yorumcuları, solistleri ve kompozitörlerinin eğitimi/öğretimi; dünya opera repertuvarının sahnelenmesi ve yerli opera eserlerinin yaratılıp oynanmasıyla, yani bu sanatın bütün unsurlarıyla Türkiye’nin sanat hayatında Cumhuriyet rejiminin bilinçli örgütlenmesiyle yer almıştır. Elinizdeki kitap, bu kurumu oluşturan düşünsel yön duygusunu ve bunun sonucu olan heyecan verici doğum dönemini (1936-1941) hikâye etmektedir. Bugün Türkiye’nin altı şehrinde temsiller veren ‘Devlet Opera ve Balesi’ tam bir Cumhuriyet çocuğudur. Bu kitap ülkenin sanat hayatı için özellikli ve toplum için ‘genç’ bir sahne sanatı olan operanın doğuşundaki düşünsel anlayışı ve kuruluşundaki kararlı uygulamaları hikaye etmektedir.

KÜNYE: Türkiye’nin Milli Opera Kurumu “Devlet Operası”nın Kuruluş Öyküsü ve Edebiyatçıların Değerlendirmeleri (1936-1941), Murat Katoğlu, Tarihçi Kitabevi, 2023, 160 sayfa.

MÜZEDEKİ KEDİ – FİLİZ ÖZDEM

Müzedeki Kedi sadece resimlerle anlatılan çok ilgi çekici bir sessiz kitap. Üstelik sanatın yepyeni dünyalar kurma imkânı veren, hayallerimizin sınırlarını ortadan kaldıran etkileyici gücünü harikulade kullanıyor. Hadi çabuk, kedi koridordan ilerlemeye başladı bile!

KÜNYE: Müzedeki Kedi, Filiz Özdem, resimleyen: Zülal Öztürk, Yapı Kredi Yayınları, 2023, 32 sayfa.

UZAY GÜZELİ – AYLA ÇINAROĞLU

Dünyanın en güzel şeyi bir kedi mi, Mona Lisa tablosu mu yoksa Arda’nın Aysu Abla’sının fotoğrafı mı? Arda ve onu çok seven halası, bu sorunun cevabını bulmak zorunda çünkü uzaylılar tarafından kaçırıldılar. Üstelik kedileri Minnoş da onlarla… Bu macera dolu eğlenceli öykü, sizi güzellik kavramı üzerine düşündürecek. Bir de uzaylıların konuştuğu dil olan Auoucayı öğreneceksiniz tabii ki.

KÜNYE: Uzay Güzeli, Ayla Çınaroğlu, resimleyen: Ayşe Çınaroğlu, Everest Çocuk, 2023, 72 sayfa.