Ersan Kınık

Büyükbaş ve küçükbaş hayvanları etkileyen şap hastalığı, Türkiye’de yıllar sonra yeniden görülmeye başladı. Kars, Ardahan, Iğdır Bölgesi Veteriner Hekimleri Odası Başkanı Ercan Ödül, 6 Şubat’ta Maraş’ta meydana gelen depremlerin ardından komşu ülkelerden gelen tır ve insan hareketliliğinin şap virüsünün yayılmasında etkili faktör olduğunu ifade etti.

Ödül, şap hastalığının kontrol altına alınabilmesi için yalnızca hayvan pazarlarının kapatılması değil, tüm hayvan hareketliliğinin durdurulması ve hayvanlar için karantina tedbirlerinin uygulanması gerektiğinin altını çizdi.

Büyükbaş ve küçükbaş hayvanlarda görünen zoonotik karaktere sahip viral bir enfeksiyon olan şap hastalığı, uzun yıllardan sonra Türkiye’de yeniden görülmeye başladı ve çok sayıda yerde hayvan pazarları kapatıldı.

Hastalığa yakalanan hayvanlarda ölümcül etkilere sahip olan virüs, vücuda girdikten sonra yaklaşık 11-12 gün içerisinde belirtiler hastalık belirtileri göstermeye başlıyor. Bu belirtiler arasında yüksek ateş, iştahsızlık ve ağızda biriken salya akıntıları bulunuyor. Bir yaş altı genç hayvanlarda iste miyokardite bağlı kalp krizinden ölümler meydana gelebiliyor.

Kars, Ardahan, Iğdır Bölgesi Veteriner Hekimleri Odası Başkanı Ercan Ödül, şap hastalığının belirtilerini, hastalığın ortaya çıkmasındaki sebepleri, aşılamanın önemini ve hastalığın kontrol altına alınabilmesi için gereken önlemleri İleri Haber’e anlattı.

‘GENÇ HAYVANLARDA KALP KRİZİNE NEDEN OLUYOR’

Özellikle bir yaş altındaki genç hayvanlarda kalp krizine bağlı ölümlere sebep olduğunu belirten Ödül, erişkin hayvanlarda da hastalığın ciddi boyutlarda gözüktüğünü ancak ölümcül seyretmediğini ifade etti. Şap hastalığının insanlara da bulaştığını ancak oldukça hafif belirtiler gösterdiğini söyleyen Ödül, insanların, hastalığın taşınmasında önemli bir faktör olduğuna dikkat çekti.

Ödül, ilk olarak 3 Şubat’ta Irak’ta SAT – 2 tipi şap hastalığının görüldüğüne ilişkin Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü’nden 81 ildeki Tarım ve Orman Müdürlüklerine bir yazı gönderildiğini ancak 6 Şubat’ta Maraş’ta meydana gelen depremlerin ardından komşu ülkelerden gelen tır ve kamyonların tekerleklerine tutunan virüsün Türkiye’ye de yayıldığını ifade etti.

‘KIYAFETLERDEN BULAŞIYOR, RÜZGARLA BİLE TAŞINIYOR’

Şap hastalığına yol açan SAT – 2 virüsünün, çok sıklıkla kendini değiştirebilen ve günlerce canlı kalabildiğinin altını çizen Ödül, virüsün araba tekerleklerinde, kıyafetlerin üzerlerinde hatta havada bile asılı kalarak 5 gün canlı kalabildiğini ve bu sebeple virüsün çok hızlı bir şekilde yayılım gösterdiğini vurgulayarak şöyle konuştu:

“Şap virüsü, çok hızlı yayılan bir virüs. Kıyafetlerin üzerinde, arabaların tekerleklerinde canlı kalıp taşınabiliyor. Hatta havada asılı kalan virüs rüzgarla 80 – 90 km bile taşınabiliyor. Örneğin şap hastası olan bir hayvan, köyün ortasındaki bir çeşmeden su içerken nefes alıp verdiği esnada bıraktığı virüs, havada asılı kalarak 5 gün boyunca o çeşmeden su içen tüm hayvanları hasta edebilme özelliklerine sahip.”

Hastalığın kontrol altına alınabilmesi için hayvanlarda karantina tedbirlerinin uygulanması gerektiğini vurgulayan Ödül, tüm hayvan hareketliliğinin durdurulmasının önemine dikkat çekti.

‘AŞILAMA ÇALIŞMALARI HIZLI BİR ŞEKİLDE İLERLİYOR’

Hastalığın kontrol altına alınmasındaki en önemli faktörün ise aşılama olduğunu söyleyen Ödül, 2 doz aşı ile hayvanların hastalıktan korunabileceğini belirtti. Türkiye’deki aşılama çalışmalarının oldukça başarılı olduğunun altını çizen Ödül, şu sözleri kaydetti:

“Şap hastalığının SAT – 2 dediğimiz versiyonu Türkiye’de ilk kez gözüktü. Güney Afrika tabanlı bu virüs, çok agresif seyrediyor ama Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı Şap Enstitüsü, çok kısa sürede hastalığın numunelerini sahadan toplayarak 37 günde aşıya, SAT -2 virüsüne uygun etken eklendi. Böylece hayvanlarımıza SAT – 2’ye uygun aşı uygulanabildi.

Kars, Ardahan, Iğdır Bölgesi’nde 620 bin büyükbaş hayvan var. Bölge, büyükbaş hayvan bakımından Türkiye’de 4’üncü sırada. Kars’ta ise şu anda 500 binin üzerinde aşı yapıldı. Neredeyse 3 dönem 3 defa olmak üzere tekrar tekrar yaparak aşılamaları sağladık. Ardahan ve Iğdır’da da çok önemli aşılama rakamlarına ulaşıldı. Türkiye’de şap hastalığı var ancak inanılmaz ölümcül bir seyirde ilerlemiyor, çünkü aşılama çalışmaları çok hızlı yapıldı.”

ERCAN ÖDÜL: HASTALIĞIN YAYILMASINA KARŞI EN ÇOK VATANDAŞLARIMIZIN DİKKATLİ OLMASI GEREKİYOR

Son olarak yurttaşların da hastalığın yayılmasına karşı gerekli tedbirler alması gerektiğini ifade eden Ödül, yurttaşlar tarafından alınması gereken tedbirleri şu şekilde anlattı:

“Bu hastalığın yayılmasına karşı en çok vatandaşlarımızın dikkatli olması gerekiyor. Çünkü bizim bölgemizde çok yaygın bir şekilde tespit ediyorum bu durumu; insanlar hayvanları görmek, bakmak, alışveriş yapmak için birbirlerinin ahırlarına çok sık girip çıkıyorlar. Eğer o ahırlarda virüs varsa, kendi ahırlarına girdiğinde kendi hayvanlarını da hasta ediyorlar. Aslında olay bu kadar basit.

Karantina ve kordon tedbirlerine vatandaşlarımız, üreticilerimiz uyarsa, hastalığın yayılma hızı da düşer.”