İleri Haber - Britanya

İngiltere’de Demiryolu İşçileri Sendikası (RMT), 1985’ten beri ülkenin en büyük kitlesel grev hareketini başlattı. Enflasyon’un %9.1 olduğu İngiltere’de özel demiryolu şirketleri, RMT’nin %7’lik zam talebine %3 ile karşılık verince 24 Mayıs tarihinde RMT tarafından 40 bin çalışanı için ulusal grev kararı alınmıştı. 21, 23 ve 25 Haziran’da ulusal demiryolu grevini takiben Britanya Telekom (BT), Britanya Havayolları (British Airways), Posta Ofisi (Post Office) ve bazı sağlık çalışanı sendikaları da grev kararı aldı.

2022’nin “Grev Yazı”na ilham veren 1978 yılının “Grev Kışı”, kamu ve özel sektör işçi sendikalarının enflasyona karşı maaşlarını korumak için başlattığı bir genel grev hareketiydi. Bu süreci takiben 1979’dan 1990’a kadar iktidarda kalan Muhafazakâr Partili Thatcher hükümeti, İngiltere’nin en büyük kamu kuruluşlarının çoğunda özelleştirme sürecini başlattı. Neoliberal ekonomi politikalarının yeni iktidara geldiği 80’li yılların en büyük grevi 6 kişinin ölümüyle sonuçlanan 1984-85 madenci grevleri oldu. 2000’li yıllara kadar kitlesel grev hareketlerinin pek gözlenmediği İngiltere’de 2007-08 kriziyle farklı sektörlerde birbirinden kopuk kimi grev hareketleri gözlemlense de 2022 yazı, İngiltere’de kitlesel özelleştirmelerden beri görülen en büyük grev hareketi denilebilir.

Demiryolu İşçileri Sendikası’nın (RMT) %71’lik katılım ve %89’luk evet oyuyla aldığı grev kararı, Haziran ayı boyunca hükümet ve özel sektör tarafından oldukça sert bir şekilde eleştirilmişti. Grevin ilk ayağı 5 Haziran’da Londra metrosu ile başlarken 21, 23 ve 25 Haziran’da ise tüm ülkeyi kapsar hale geldi. Kamu yayıncısı BBC’nin öncülüğünü üstlendiği grevi karalama süreci, Ulaştırma Bakanı Grant Shapps’in İngiliz Parlamentosu’nda greve katılmayan demiryolu işçilerinin ülke ortalaması üzerinde maaşlarını eleştirmesiyle başlamıştı. RMT genel sekreteri Mick Lynch’in bu açıklamalar sonrası yavaş yavaş ana akım medyada yer bulması ile rüzgârın yönü değişti. Kamuoyu araştırmalarına göre halk desteğinin %60’lara kadar çıktığı gözlemlenirken İngiltere İşçi Partisi’nin sessizliği de dikkat çekiyor. Daha çok Birmingham bölgesini kapsayan Maaşlı Ulaşım İşçileri Sendikası mensubu 6 bin işçinin ise 25 Temmuz’da greve gitmesi bekleniyor. Bu grevin İngiliz kraliyet ailesinin hükmettiği ülkelerin katıldığı Commonwealth Oyunları ile çakışması bekleniyor.

ÖZELLEŞTİRMENİN ARDINDAN İLK GREV

Demiryolu işçilerini takiben Britanya Telekom’un (BT) 30 bin mühendis ve 9 bin arama merkezi çalışanı da %75’lik bir katılım ve %95’lik evet oyuyla grev kararı aldı. Temmuz ayında gerçeklemesi beklenen grev, kurumun 1980’lerde özelleştirilmesinden beri ilk grevi olması özelliğini taşıyor. BT’nin 1.3 milyar sterlin kar ettiği 2021’de CEO Philip Jansen’in %32’lik zam ile yılda 3.5 milyon sterlin kazanması tepki toplamıştı. İletişim İşçileri Sendikası, tüm çalışanlara sadece 1.500 sterlin zam sözü veren BT’den ortalama %5, en düşük gelirli çalışanlara ise %8’lik maaş zammı talebinde bulundu. Telekomünikasyon sektöründe EE gibi diğer özel şirketlerde de grev kararı alınması yönünde beklentiler var. Aynı zamanda İletişim İşçileri Sendikası’na göre 2010’larda özelleştirilen kargo teslimatı kurumu Royal Mail’ın 115 bin çalışanı 11 Temmuz’da grev oylamasına gidecek.

HAVACILIK DA AYAKTA

Grevlerin yayıldığı bir diğer sektör ise havacılık sektörü oldu. Yine eski bir kamu kurumu olan Britanya Havayolları’nda (BA) pandemiden dolayı 13 bin kişinin işe son verilmiş, maaşlarda %10’luk bir kesintiye gidilmişti. Pandemi sonrası yeniden açılma sürecinde İngiliz havayolları ve havalimanı işletmelerinde bazı günler planlanan uçuşların %20’sinin iptal edildiği gözlemlendi. GMB ve Unite sendikaları üyesi BA çalışanlarının %81 ve %63’lük katılımı ve %95 evet oyu vermesiyle belirlenecek günlerde greve gidilmesine karar verildi. Aynı zamanda İspanya merkezli Easyjet’in İngiltere çalışanlarının da grev kararı aldığı bildirildi.

POTANSİYEL GREV SEKTÖRLERİ

Potansiyel olarak greve gidecek bazı diğer sektörler ise şöyle:

- Kamu Görevlileri Sendikası %10’luk bir zam yapılmaması halinde önümüzdeki aylarda grev oylaması yapacağını açıkladı.

- 460 bin üyesi olan Ulusal Eğitim Sendikası, ortalama %8’lik bir zam yapılmaması halinde yaz aylarının sonunda genel grev oylamasına gidileceğini açıkladı.

- Britanya Tıp Derneği, 2023’e kadar yeni işe giren sağlık çalışanları ve hemşirelere enflasyonun %5 üzerinde zam yapılmaması halinde grev kararı alabileceğini bildirdi.

- 400 suç ceza hakimi 27 Haziran’da iş bıraktı ve Baro’nun açıklamalarına bakılırsa iş bırakma eylemlerinin devam etmesi bekleniyor.