Gül Altıparmak

İnsanlar büyüdükçe daha zor kabullenir kendinden farklıyı. “Gözünün üstünde kaş vardı”, “yok siyahtı, yok beyazdı” derken manavdan sebze seçer gibi ötekileştirir diğerlerini. Oysa çocuklar için bu kabulleniş hem masum hem de kolaydır. Çocuk olmanın ne rengi ne dili ne ırkı vardır ama bazen düşünceler, hareketler, çocuklar arasında dışlayıcı bir unsur olabilir. İşte fikren bu reddediş karşıdakine ya “engel” olur ya da “farklılık”.  Bu yazıda çocukların ve ebeveynlerin ön yargılarını yıkacak farklılıkları olan çocukları anlatan hikayeleri sizlerle paylaşacağım.

BARIŞ’IN GEZİNTİSİ (OTİZM HAKKINDA BİR HİKÂYE)

Sevgi parka gitmek için sabırsızlanıyordur ama otizmli kardeşi Barış'ı da götürmek isteyip istemediğinden emin değildir. Barış farklı davranan bir çocuktur. Örneğin, yemek yemek için girdikleri yerde ne sandviçlere ne de dondurmalara bakar. Orada ilgisini çeken tek şey tavanda yavaş yavaş dönen pervanedir. Parkta ablasının yumuşak bir ördek tüyüyle onu gıdıklamasından hoşlanmaz ama yüzünü sert zemine yaslayıp yerde yatmayı çok sever. Sevgi için Barış'ı anlamak zordur ama Barış parkta kaybolunca onu bulmanın en iyi yolunun dünyaya farklı gözlerle, yani Barış'ın gözleriyle bakmak olduğunu anlar.

Otizmli bir çocuğu anlatan Barış’ın Gezintisi, diğer çocukların otizmli çocukları anlaması, hayata farklı gözlerden bakma fırsatı sunan bir hikaye olma özelliği içeriyor. Bu kitap aynı zamanda, çocukların empati becerilerini geliştirecek ve hayata başka pencerelerden bakmak için iteleyici bir görevi üstlenebilir. Laurie Lears’ın yazdığı bu kitaplar dışında özel gereksinimli çocuklar için yazdığı farklı özel gereksinimleri içeren kitapları da mevcut fakat çevirisi henüz yapılmamış. Kitapları edinip Türkçe çevirisini ev şartlarında yaparak -en azından olayın özünü verebilecek kadar- çocuklara okuyabilirsiniz .

CEM’İN DİSLEKSİ HİKÂYESİ

Cem için dünya, diğer çocuklardan biraz daha karmaşık ve hareketlidir. Cem’in de buna anlam verememesini anlıyorsunuzdur. Sizin de etrafınızdaki her şey hareket etse, harfler dans etse dünyanızdaki sınırlar sınırsız olsa anlamakta zorluk yaşayabilirdiniz. Bu kitap,  disleksi karmaşıklığını kabullenmeye çalışan Cem isimli küçük bir çocuğun sıra dışı hikayesini anlatmaya çalışıyor. Yazar, küçük bir çocuğun iç dünyasını edebi bir dille bizlere yansıtmaya çalışıyor. Çizimleri de oldukça sevimli olan bu kitap, sadece çocukların değil sizin de ilginizi çekecek. Yazar Romana Murn, asıl mesleği özel eğitim öğretmenliği olması sebebiyle de kalemini o titizliği barındırarak kullanmış.

BANA ÖZÜRLÜ DEME

Özel gereksinimlerden bahsetmişken bu paylaşıma bir kitap daha iliştirmek gerekiyor.  “Bana Özürlü Deme”, çocuklara engelliliği anlatmak onları hayata kazandırmak adına güzel şeyler barındırıyor içinde. Genellikle yürüyemeyen, göremeyen, konuşamayan çocuklar diğer çocuklar için anlaşılması ve kabullenmesi zor bir durum. Engeli taşıyan çocuk için de kabulü oldukça zorlaştıran bu durumlar, çocuğun toplumda ötekileştirilmesine de bir sebep. İşte karşılıklı bu engeli ve karmaşayı ortadan kaldırabilmek adına bu kitabı da kitaplığınıza ekleyebilirsiniz.

Yetişkinler için kabul etmesi zor görünen durumları çocukların kabul etmesi çok daha kolaydır. Hayata onların gözünden bakmak da oldukça keyifli ve yaşanılası. Dünya, ayrıştırmaya, dışlamaya, ötekileştirmeye bizi alıştırırken bizler de çocukları -belki de farkında olmayarak- böyle yetiştiriyoruz. Dünyayı çocukların güzelleştireceği gerçeğine sarılarak, bırakalım da çocuklar bizi bu farklılıkların güzel olduğuna inandırsın. Elleri küçük, kalbi büyük çocukların dünyayı değiştirmesine fırsat verelim.  Dünya çocuklarla daha güzel. Dünya kalbinin olduğunu unutmayarak daha güzel. Dünya “farklı” güzel!

İyi okumalar dilerim! :)

(NOT: Burada daha yazamadığım birkaç öneri daha: Berke’nin Down Sendromu Hikayesi, Lara’nın Epilepsi Hikayesi, Cesur Meltem)

KÜNYE

Barış’ın Gezintisi, Laurie Lears, Çevirmen: Mine Özyurt Kılıç, Tübitak Yayınları,  2018, 34 Sayfa.

Cem’in Disleksi Hikâyesi, Yazar: Helena Kraljic, çizer: Maja Lubi, Çevirmen: Safiye Elif Opşin, Tübitak yayınları, Mayıs 2016, 24 Sayfa.

Bana Özürlü Deme, Pat Thomas, Çizer: Lesley Harker, Çevirmen: Özlem Mumcuoğlu,  Erdem yayınları, 2011, 25 Sayfa.