Tanımanız gereken masal üstadı: Gianni Rodari…

Tanımanız gereken masal üstadı: Gianni Rodari…

Savaşın yıkıcı anlamsızlığını, gerçeklerin üstü kapatılamaz parlaklığını, adaletin unutulmazlığını, gücün her an sallantıda olabileceğini, eşitliğin kaçınılmazlığını ve daha birçok konuyu kısalı uzunlu masalsı öykülerinde o kadar şaşırtıcı noktalardan yaklaşarak, basitçe, akla gelmeyecek ama okuyunca düşünmeye sevk edecek fikirlerle anlatıyor ki bir çocuk bu hikâyeleri okuyup da kötü bir insan olamaz diye düşünüyorum.

Ey çocuk kitaplarını okumayı seven yetişkinler ve çocukları kitap okuyan şanslı ebeveynler… Bir arkadaşım sayesinde bir öykü ustası tanıdım ve arkadaşımın kızından ödünç alıp dört kitabını okuduğum bu ustayı sizin de tanımanız gerektiğini düşündüm. İtalya’nın en iyi çocuk edebiyatçılarından biri olarak nitelendirilen yazar ve gazeteci Gianni Rodari’den bahsediyorum. Çocukluğunda müzisyen olmak isteyen Gianni 20 yaşında müzik öğretmeni olmuş. Ama ikinci dünya savaşı çıkınca, ülkesinde yükselen faşist düzene karşı olan harekete katılmış ve gazetecilik ile uğramış. 1950’lerin başlarından itibaren de çocuklar için yazmaya başlamış. 1970 yılında çocuk edebiyatı dalında verilen en saygın ödülü, Hans Christian Andersen Ödülü'nü kazanmış. İnternetten bulduğum bilgiye göre, öğrencilik yıllarında öğretmeni Nazareno Ferrari'nin, "İnsanlığın büyük insanlardan çok, iyi kalpli insanlara ihtiyacı var" cümlesinden dolayı, yazdığı kompozisyona en yüksek notu verdiği Gianni Rodari, hayatı boyunca "iyi bir insan" olmak için çalışmış. Okuduğum birkaç kitabına göre işlediği konularla, olaylara yaklaşımıyla bunu muhteşem bir şekilde başarmış. Bu yüzden Rodari’yi sizin de, çocuklarınızın da tanımanız gerektiğini düşünüyorum.

“Bir saç kesimine ve masaja karşı bir şehir! Çok kârlı bir iş yaptım.”

Oysa yanılıyordu ve çok fazla ödemişti. Çünkü bu dünyaya gelen her çocuk, dünyanın içindeki her şeyin sahibidir, tek bir kuruş bile ödememelidir, sadece kollarını sıvamalı, ellerini uzatmalı ve onu almalıdır. (Telefonda Masallar-s. 45)

Gianni Rodari’nin eski masallar tadındaki şimdiki ve gelecek zamanı anlatan hikâyelerinin toplandığı “Masallar ve Kurgu Masallar” ve “Bir Telefonluk Masallar” kitapları Can Yayınları’ndan, çıkmış. Ben ayrıca Yapı Kredi Yayınları’ndan çıkmış olan “Alis’in Hikayeleri” ve Marsık Yayıncılık’tan çıkmış “Tonino-Keşke Görünmez Olsam” kitaplarını okudum. Ama dilimizde farklı yayınevlerinden çıkmış daha birçok kitabı mevcut bu üretken yazarın.

Ve Giuseppe ateş etti. Ama tüfek, çocukların okudukları çizgi romanlardaki gibi, “Bang!” dedi. Ve kahkahaya benzeyen bir ses geldi. Karatavuk öncekinden de neşeli ötüyordu sanki, “Ateş ettin, işittin, sakalın bir parmak uzadı” der gibi.

“Bunu bekliyordum” dedi Giuseppe, “Anlaşılan bugün tüfekler grevde,” (Telefonda Masallar-s. 14)

Çağın ve sistemin eleştirisini yapan, geçmişle şimdiki zamanı birleştiren masalları akılda yer edici ve düşündürücü. Dolaşmaya çıktığında elini, kolunu düşürüp kaybeden dalgın çocuğun hikâyesi gibi şaşırtıcı, hassas Signor Fallaninna’nın bir sinek pisliğinin üstüne düşünce üzüntüden ölmesi gibi ince bir mizaha sahip fıkra tadında kısacık öyküleri yalnızca çocuklara değil,  herkese hitap eden harika eserler. Bazıları fantastik, bazıları fütüristik, bazıları bilimkurguya kaçan türlü çeşit öyküler, öykü derlemeleri şeklinde ya da tek bir öyküyü kapsayan ince kitap halinde hazırlanmış ve yaş grubu açısından geniş bir yelpazeye hitap ediyor.

Savaşın yıkıcı anlamsızlığını, gerçeklerin üstü kapatılamaz parlaklığını, adaletin unutulmazlığını, gücün her an sallantıda olabileceğini, eşitliğin kaçınılmazlığını ve daha birçok konuyu kısalı uzunlu masalsı öykülerinde o kadar şaşırtıcı noktalardan yaklaşarak, basitçe, akla gelmeyecek ama okuyunca düşünmeye sevk edecek fikirlerle anlatıyor ki, bir çocuk bu hikâyeleri okuyup da kötü bir insan olamaz diye düşünüyorum. Kendisini iyi kalpli olmaya adamış bir yazar ancak bu kadar muhteşem öyküler yazabilirdi diyorum ve mutlaka ama mutlaka çocuğunuza bu nadide yazarın bir tane olsun kitabını alıp okutun diye haykırıyorum. Almışken kendiniz de okumayı ihmal etmeyin…

KÜNYE1: Bir Telefonluk Masallar,  Gianni Rodari, Çeviren: Eren Cendey, Resimleyen: Bruna Munari, Can Yayınları, 2015, 205 sayfa.

KÜNYE2: Masallar ve Kurgu Masallar, Gianni Rodari, Çeviren: Eren Cendey, Resimleyen: Sedat Girgin, Can Yayınları, 2016, 96 sayfa.

KÜNYE3: Alis’in Hikâyeleri, Gianni Rodari, Çeviren: Filiz Özdem, Resimleyen: Valeria Petrone, Yapı Kredi Yayınları, 2018, 56 sayfa.

KÜNYE4: Tonino, Keşke Görünmez Olsam, Gianni Rodari, Çizen: Alessandro Sanna, Çeviren: Tanay Burcu Ural Kopan, Marsık Kitap, 2012, 24 sayfa.

DAHA FAZLA