Perge Dündar

Yaratıcı bir kitap…

Fazla duyulmayan, bilinmeyen bir yayınevi olan Sarıgaga, çocuklar için gerçekten özgün, çevreci, yaratıcılığı destekleyen kitaplar çıkarıyor. Kırmızı Ringa isimli kitapları da çok güzel bir fikir içeriyor. Gonzalo Moure’nin yazdığı kitapta ilk iki sayfayı kaplayan bir resim karşılıyor sizi. Oyun oynayan çocukların; uçan, koşan hayvanların; yürüyüş yapan, oturup çevresini seyreden ya da örgü ören yetişkinlerin olduğu bir park resmi bu. Sayfayı çevirip yeni bir resimle karşılaştığınızda sanki bir öncekinin aynı sanıyorsunuz ilk başta ama aslında ufak farklılıklar var. Mesela yürüyüş yapan biraz ilerlemiş, başka bir noktaya gelmiş; hayvanlar ilk öncekinden farklı durumdalar vs. Yeni bir sayfa çevirdiğinizde artık bu resimlerin parktaki canlıların hikâyelerini anlattığını fark ediyorsunuz. Bir de kırmızı bir balık var ki, o da resimler boyunca hareket ediyor. Uzun uzun inceleyip ince ayrıntıları keşfedebileceğiniz birkaç sayfa sonunda bu resimlerdeki canlılardan bazılarının hikâyeleri çıkıyor karşınıza. Görme engelli bir adamın köpeği ve park kedisinin hikâyesi, bir ağacın altına oturup şiir yazmaya çabalayan genç bir adamın vs. Anekdot gibi bir iki sayfalık kısa, basit yazılar bunlar. Kitap parktaki bazı canlıların hikâyelerini yazmayı da okura bırakmış. Gerek resimlerdeki ayrıntılar üzerine düşündürmek olsun, gerek bazı hikâyeleri üretmeyi okura bırakmak olsun, orijinal ve yaratıcılığı destekleyen fikirleri ile bu kitabı harika buldum ben.

Sadeliğin harikalığını anlatan üçleme…

Çocukluğumun efsanevi karakterlerinden biri olan Pippi Uzunçorap’ın yazarı Astrid Anna Emilia Lindgren’ın yazdığı Şamatalı Köy bir üçleme. Astrid Lindgren İsveç’in Vimmerby köyünde doğmuş ve yetiştiği çiftlikte yaşadıkları yazdığı birçok kitaba esin kaynağı olmuş. Ateşli bir hastalık yüzünden uzun zaman yatmak zorunda kalan kızı Karin’e anlattığı masallar ile yazarlığı ortaya çıkmış. Zamanla ünü İsveç’i aşıp birçok ülkede tanınır ve sevilir hale gelmiş. Yaşadığı sürece çocuk ve hayvan hakları savunucusu olan yazar uluslararası Hans Christian Andersen Ödülü’nü ve Dünya Barış Ödülü’nü kazanmış.

Şamatalı Köy, Şamatalı Köy’de Neler Oluyor? ve Şamatalı Köy’de Eğlence yan yana üç çiftlik evinden oluşan ufacık bir köyü ve çocuklarını anlatıyor. Birbirinden sevimli ve eğlenceli kısa hikâyeleri anlatan Lisa yedi yaşında bir kız çocuğu. Lasse ve Bosse adlı iki ağabeyi var ve Orta Çiftlikte yaşıyorlar. Kuzey Çiftliğinde Britta ve Anna isimli iki kız kardeş, Güney Çiftliğinde de Olle isimli bir oğlan çocuğu yaşıyor. Köyde inekler, atlar, koyunlar, tavşanlar, köpekler, tavuklar yani bir sürü hayvan var. Yetişkinler kadar çocuklar da bu hayvanların bakımları ile ilgileniyorlar, değirmene un götürüyorlar, kerevit avlamak için kafes kurmaya gidiyorlar ve daha pek çok iş yapıyorlar. Bazen okula gidiyorlar, bazen yakındaki bir göle, bazense uzaktaki bir teyze ya da halalarını ziyarete. Bütün bu gittikleri yerlerde, yaptıkları işleri ve yaşadıkları maceraları da Lisa anlatıyor. Basit ama dolu dolu bir hayat yaşıyor Şamatalı Köydekiler. Biz şehirlilerin hiçbir zaman bilemeyecekleri sadeliğin muhteşemliğini anlatıyor Astrid Lindgren. Sadece çocuk okurlara değil, yetişkinlere de ısrarla tavsiye ederim bu harika ötesi üçlemeyi.

Denizaltında geçen maceralı bir hikâye…

Kayıp Balık Nemo çizgi filmini duymayan var mıdır bilmiyorum ama deniz altındaki dünyayı anlatışı ve dedektif hikâyeleri gibi maceralı oluşuyla çok sevdiğim bir filmdir. Çocuklardan izleyip de beğenmeyen yoktur sanırım. Fener Balığının Kayıp Işığı’da bu filmdeki gibi mavi dünyayı ve bir macerayı anlatıyor. Güçlü bir ışığı olan fener balığı Loppi Parlakışık’ın köyü Kızıl Yosun Köyüne günün birinde Okyanus Sirki gelir. Loppi büyük bir heyecanla hayranı olduğu sihirbaz ahtapot Işıkçalan’ın gösterisini izlemek ve hatta sihirbazın kendisini fark etmesini ister. Gösteride ışığını parlatıp durduktan sonra bayılıverir. Uyandığında kendisine güven veren ışığı yok olmuştur. Sihirbaz Işıkçalan’ın alıp kaçtığını düşündüğü için Loppi ışığına kavuşmak amacıyla sirkin ve ahtapotun peşine düşmeye karar verir. Bu arada ahtapotun asistanı Poli Kızıldokunaç isimli denizanası sirkten kovulur. Kaskatı hastalığına yakalanmış olan Poli ve Loppi arkadaş olurlar. Beraber hem ahtapot Işıkçalan’ı hem de Poli’nin hastalığını iyileştireceğini düşündükleri Okyanus Ruhu’nu aramaya başlarlar. Kestirme bir yol vardır ama bir takım tehlikelerle doludur. Acaba ikili bu yolda ne tür maceralar yaşayacak ve sonunda neler olacaktır?

Yetişkin kitapları da yazan Göktuğ Canbaba bence çocuk kitaplarında özellikle çok başarılı. Çocuklar için ilgi çekici olabilecek konuları seçip, eğlenceli ama bir yandan da didaktik olmadan bazı iyi davranışları okurlara hissettirmeden sunan macerası bol kitaplar yaratan yazarın bu kitabı da harika olmuş. Doğan Egmont Yayınları’ndan çıkmış olan Fener Balığının Kayıp Işığı’nı büyük küçük herkese öneririm.

Künye: Fener Balığının Kayıp Işığı, Göktuğ Canbaba, Doğan Egmont Yayınları,  2014, 168 sayfa.

Şamatalı Köy, Astrid Lindgren, çev: Ali Arda, Pegasus Yayınları, 2017, 3 cilt, 352 sayfa.

Kırmızı Ringa, Gonzalo Moure, Sarıgaga Yayınları, 2017, 40 sayfa.