Rıfat Doğan - İleri Haber

Yeri, zemini ve alanı çok tartışma konusu olan ve uzmanların tüm uyarılarına rağmen yapımı devam eden 3 Havalimanı planında revizyona gidildiği ortaya çıktı. Sayıştay'ın Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü (DHMİ) raporuna yansıyan değişikliğin çürük zemin ve bölgede bulunan 50 yıllık madenlerden kalan artıklardan (pasa) kaynaklandığı kaydedildi. 

UZMANLAR ÇÜRÜK ZEMİN, ESKİ MADEN OCAKLARI KONUSUNDA UYARMIŞTI

Sayıştay'ın DHMİ raporu, uzmanların 3. Havalimanı konusunda ne kadar haklı olduğunu bir kez daha gösterdi. Kuzey Ormanları bölgesine eski maden ocaklarının bulunduğu noktada çürük zemin üzerine dolgu yapılarak inşa edilen havalimanını için Mimarlar Odası başta olmak üzere birçok meslek örgütü ve Kuzey Ormanları Savunması gibi çevre örgütleri, oraya inşa edilemeyeceğini belirtiyordu. Zeminin çürük olması ve eski maden ocaklarına ait çukurların bulunması nedeniyle havalimanının inşa edilemeyeceği yönünde itirazlarda bulunan uzmanlar, Terkos gibi İstanbul'un önemli su havza ve göllerin de yok olacağını kaydediyordu.

HAVALİMANI 50 YILLIK MADEN OCAKLARININ OLDUĞU BÖLGEDE YAPILIYOR 

Nitekim Sayıştay'ın DHMİ raporunda İstanbul Yeni Havalimanı (3. Havalimanı) bölümünde yer verilen bilgilere göre revizyon planıyla ilgili Fugro adlı bir firma tarafından hazırlanan raporda havalimanı bölgesi ile ilgili şu ifadelere yer verildi: 

"Proje alanı 50 yıl boyunca yoğun bir şekilde kömür madenciliği yapılan bir yerde konumlandırılmıştır. Kömür tabakasının açık ocak yöntemiyle çıkarılması, çukurların susuzlaştırılmasını gerektirmiş ve daha önce kazı yerlerinin pasayla (maden artıkları) dolmasına neden olmuştur. Maden artıkları karışıktır ve depolanma sırasında herhangi bir sıkıştırma ve iyileştirme çalışması yapılmamıştır. Kot farkları maden artıkları alanlarında yaklaşık olarak +60 metre ile +30 metre arasında değişmekte kıyı yakınlarında ise 0'a düşmektedir.

Proje alanını araştırabilmek için Mayıs 2013 ile ağustos 2014 arasında zeminin jeoteknik mühendislik özelliklerini belirlemek için yüzlerce sondaj ve deney çalışmaları yapıldı. Çalışmaların sonucunda “sahada kayda değer miktarda proje sınırları içerisinde önceden yürütülmüş, madencilik faaliyetleri sonucu bulunan maden artıkları ile örtülü alan tespit edilmiştir."

PİSTLER KULLANILAMAZ HALE GELECEK, İNŞAAT 3 YIL DAHA GEÇ BİTECEK

Firma bu atıklarla ilgili iyileştirma yapılmadan pist ve diğer yapı dolguları altında bırakılması durumunda şu sonuçların ortaya çıkacağını kaydetti:

- Pistleri kullanılmaz hale getirecek ve/veya kullanıma etkileri ile birlikte sürekli bakım gerektirecek çok yüksek imalat sonrası oturma olacak, 

- Eğim düzeltmek için ve dolgu yükü imalat hızın azalması gerekecek. Depremler sonucunda gelişen şev (eğim, meyil) yenilmeleri oluşacak,

- Artığın tamamen kaldırılması ve değiştirilmesi imalat süresinin en az 3 yıl artmasına neden olacak. 

Firma tarafından bu risklere karşı yapılan önerilerde Pist A'nın batıya kaydırılması, Pist B ve C'nin 350 metre güney sınırına kayması yumuşak artıkların tanımlandığı bölgelerden azaltacağı, kargo alanının pist A ile B arasına kaydırılarak, daha duraylı bir alana taşınmasının sağlanacağı ve dolguların daha dikkatli sıkıştırımlasının sağlanacağı kaydedildi.  

FİRMA İSTEDİ DHMİ REVİZYONA GİTTİ

Şirketin hazırladığı rapor doğrultusunda ihaleyi kazanan Limak-Kolin-Cengiz-Mapa-Kalyon ortak girişim grubunca kurulan İstanbul Grand Airport (İGA) DHMİ'den plan değişikliğine gidilmesi için izin istedi. DHMİ de hazırladığı yeni revize master planını YTÜ'ye gönderdi. Üniversitenin uygun bulduğu söz konusu plan DHMİ Yönetim Kurulu toplantısında görüşülerek geçen yıl 22 Haziran'da onaylandı. 

Plan değişikliğiyle ilgili şu ifadelere yer verildi:  

"Master plan değişiklik taleplerinin ekli 13 maddede yeralan şartlarda (Yönetim Kurulu'nda kabul edildiği şekliyle) uygun görüldüğü..."

KAPASİTE ARTIŞI VAR AMA MALİYET DEĞİŞİKLİĞİ YOK 

Sayıştay Raporda dikkat çeken başka bir ayrıntı ise 1. Etap yatırım maliyetlerinin değiştiği ancak toplam yatırım maliyetinin sabit kaldığı ve kapasite arttırıldığı halde maliyetin değişmediği bu nedenle dikkatli olunması gerektiği yönündeki ifadeler oldu. 

Yeni plana göre daha önce 7.354 milyon Avro olarak belirlenmiş olan 1. Etap yatırım bedelinin 5.991 milyon Avro olarak revize edildiği, toplam yatırım bedelinde değişiklik yapılmadığı, ancak görevli şirket tarafından sunulan ve ihale eki yatırım maliyeti olan 10.247 milyon Avro bedelde ihale eki projelerin kod ve koordinat değişikliklerinden kaynaklanan bir azalış olması durumunda, bunun yönteminin daha sonra belirlenecek bir usulde (kira bedeli, ilave yatırım v.b.) idarenin lehine değerlendirilmesinin öngörüldüğü ifade edildi.